A Piotrowskaczwartek, 17 czerwca 202110 minut czytanialiczba wyświetleń: 2647

---

Historia, czyli o tym jak powstały kartony, cz. 2

Lekcja historii, czyli o tym, jak powstały kartony i opakowania - część druga

Jeżeli jeszcze nie czytaliście naszego pierwszego wpisu z tej serii, zapraszamy do nadrobienia braków. Opowieść, bo typowym artykułem czy wpisem blogowym to nie jest, znajdziecie w tym miejscu. Jeżeli pierwszą część czytaliście już jakiś czas temu i chcecie sobie przypomnieć, co było w części pierwszej poniżej krótkie podsumowanie.

Zaczęliśmy od tego, że zwróciliśmy uwagę na to, że tektura otacza nas z każdej strony. W trakcie tego wywodu zadaliśmy pytanie czy karton i tektura to to samo. Na to pytanie również odpowiedzieliśmy charakteryzując zarówno karton jak i tekturę. Opowiedzieliśmy przy okazji co nieco o papierze - było nam to potrzebne do dalszej części historii.

A w dalszej części historii… wycieczka w przeszłość. Podkradliśmy dziennik podróży wędrowcom i zestawiliśmy ich obserwacje z faktami historycznymi. Kiedy już nasi wędrowcy nie wiedzieli, gdzie są i dokąd zmierzają, zostawiliśmy ich w spokoju - skupiliśmy się na średniowiecznej modzie. I tak wiemy, brzmi to wszystko dość kuriozalnie, ale zawarliśmy w tych częściach kawał solidnej wiedzy.

W ostatniej części skupiliśmy się na gwałtownym rozwoju tektury na koniec XIX wieku. Wrócimy się jeszcze na chwilę do roku XIX, by później zająć się wiekiem XX i początkiem XXI. Za nami prawie dwa tysiąclecia, a przed nami jeszcze 120 lat. Gwarantujemy, że w trakcie tych 120 lat, w branży opakowań wydarzyło się znacznie więcej. Co za tym idzie, ten wpis będzie co najmniej tak samo ciekawy jak poprzedni.

Nie tak znowu dawno

W poprzednim wpisie zaczęliśmy od rozdziału „Dawno, dawno temu”, później historia zaprowadziła nas przez części „Dawno temu”, aż do dzisiejszego wpisu i części „Nie tak znowu dawno”. Wrócimy tu jeszcze na chwilę historią na oś czasu poprzednich opowieści. W nich bowiem poruszyliśmy tylko i wyłącznie kwestię materiałów - papieru, kartonu i tektury. Nie wspomnieliśmy jednak prawie w ogóle o pudełkach.

Pudełka i opakowania w zamierzchłych czasach

Sama historia opakowań i pudełek z kolei, sprowadza się do tego, że ludzie od zawsze coś w czymś przechowywali. Na początku były to ówczesne „skarby” w jaskiniach, później stopniowo, wraz z rozwojem cywilizacji te miejsca się zmieniały. Zaczęto wytwarzać coraz więcej dóbr. Część plemion prowadziła koczownicze tryby życia, część osiedlała się, budowała domy i zakładała wsie i miasta. Jak wtedy przenoszono przedmioty? W rękach, w koszach, w misach, w naczyniach. Każdemu z tych przedmiotów daleko do dzisiejszych kartonów. Jednakże w związku z tym, że rzeczy było coraz więcej, ludzie zaczęli się przemieszczać, wybuchały wojny, na które wyruszało tysiące ludzi, zaczęły rozwijać się przedmioty, które były prekursorami dzisiejszych pudełek i toreb na pakunki i tych podróżnych..

Skąd torby podróżne we wpisie o kartonach, zapytasz. Ano stąd, że w tamtych czasach, rzeczy przenoszono na dwa sposoby, albo w drewnianych skrzyniach, albo w sakwach ze zwierzęcych skór. Drewniane skrzynie były nie tylko nieporęczne, bo dużo ważyły, ale przede wszystkim były drogie - niewielu ludzi sobie mogło wtedy na nie pozwolić. Skórzane toboły z kolei były dość przystępne, zwierząt było dużo, a łowiectwo kwitło. Istotną cechą wspólną jest również to, że pierwsze kartony szyto, a nie składano czy klejono.



A co z żywnością?

Opakowania na jedzenie, jako takie, funkcjonowały już od dawien dawna - jedzenie przenoszono w liściach, zabezpieczano w bryle soli, układano w ceramice. W tak zwanym międzyczasie już od mniej więcej XVII wieku zaczęto wytwarzać w domach, na potrzeby indywidualne opakowania na jedzenie z papieru.

Tak jak świat ewoluował, tak ewoluowały również materiały, z których wykonywano skrzynie transportowe. Na początku XIX wieku zaczęto produkować je z płyty wiórowej, która była znacznie lżejsza od drewna. To właśnie skrzynie z drewna, a później z płyty są prekursorami współczesnych kartonów.

W tym miejscu czas spleść naszą dygresję o opakowaniach z główną historią. Dopiero w XIX wieku, historia opakowań i pudełek splata się z historią tektury. Co ciekawe, w centrum tego splotu stał człowiek - Szkot o nazwisku Gair. Otóż człowiek ten, przez przypadek wynalazł karton. Jak to możliwe?

Przypadek, który zmienił losy ludzkości

Robert Gair po wojnie secesyjnej złożył w Brooklynie f irmę, która produkowała papierowe kartony i worki na nasiona. Jego przedsiębiorstwo szybko stało się liderem branży w Ameryce




Dziesięcioletnie pasmo sukcesów mogło zostać nagle przerwane. W 1879 roku jeden z jego pracowników zniszczył 20 000 papierowych worków, ustawiając w złej pozycji metalową linijkę z nożem. W wyniku tego prasa, zamiast składać papier, przecięła wszystkie worki. Przedsiębiorczy Gair odkrył, że jeżeli odpowiednio ponacina się i pozagina papier, wyprodukuje się gotowy do złożenia karton. Prasa, która dotychczas wykrawała papierowe worki na nasiona, mgła również wycinać kartony. To był przełom - dotychczas na kartony mogły sobie pozwolić tylko luksusowe marki, bo ich stworzenie było bardzo pracochłonne - praktycznie w całości wykonywało się je ręcznie.


Przygotowanie do produkcji było bardzo łatwe - na kartonie narysowano linie, według których zginano karton. 6 marca 1900 roku ten wynalazek otrzymał patent.


Okazało się, że pomysł Roberta Gaira był strzałem w dziesiątkę. Po pierwsze - jego produkt był niezwykle przystępny cenowo. Rozbudowanie i częściowe zautomatyzowanie linii produkcyjnej sprawiło, że można było produkować znacznie więcej w znacznie krótszym czasie. Po drugie, każdy mógł sobie sam złożyć karton w domu. To był niesamowity chwyt marketingowy - dotychczas tylko najbogatsi mogli sobie pozwolić na kartony, a teraz każdy może kupić tekturę i zgodnie z instrukcją stworzyć z niej karton. Po trzecie - były one lekkie, co stanowiło dodatkowy atut, bo nie dodawało masy przenoszonym produktom.

Początki pudełkowego marketingu

Całkiem niedawno

Produkcja opakowań w Polsce i dalsze losy pudełka

A jak jest teraz?